SA国际传媒

Тэкст: Андрэа Тарн?ел? / Пераклад ? адаптацыя: Аляксандр Амяльчэня - SA国际传媒

У тэксце закранаюцца тэмы ад вайны да беднасц?, ад нас?лля ? дачыненн? да м?гранта? да нас?лля ? аднос?нах да жанчын, ад аборта? да сурагатнага мацярынства ? э?таназ??, ад гендарнай тэоры? да л?чбавага нас?лля.

Першыя тры раздзелы з’я?ляюцца асновай для зая?, як?я ?трымл?ваюцца ? чацвёртым, прысвечаным “некаторым сур’ёзным парушэнням чалавечай годнасц?”. Дакумент прысвечаны 75-й гадав?не Усеагульнай дэкларацы? право? чалавека ? пацвярджае “незаменнасць канцэпцы? годнасц? чалавечай асобы ? рамках хрысц?янскай антрапалог??”.

Гало?най нав?нкай у тэксце, як? з’я?ляецца вын?кам пяц?гадовай працы, з’я?ляецца ?ключэнне шэрагу ключавых тэм з няда?няга папскага вучэння, звязаных з б?яэтычным? пытанням?. У прапанаваным сп?се, як? "не з'я?ляецца вычарпальным", вайна, драма беднасц? ? м?гранта?, а таксама гандаль людзьм? ф?гуруюць сярод с?туацый парушэння чалавечай годнасц?, наро?н? з абортам?, э?таназ?яй ? сурагатным мацярынствам.

Так?м чынам, новы дакумент спрыяе пераадоленню дыхатам??, якая ?снуе пам?ж тым?, хто засяроджваецца выключна на абароне жыцця, якое нараджаецца або завяршаецца, забываючы пра шматл?к?я ?ншыя замах? на чалавечую годнасць, ?, наадварот, тым?, хто засяроджваецца тольк? на абароне бедных ? м?гранта?, забываючы пра тое, што жыццё пав?нна быць абаронена ад зачацця да натуральнай смерц?.

Асно?ныя прынцыпы

Першыя тры частк? Дэкларацы? нагадваюць асно?ныя прынцыпы. “Касцёл у святле Аб’я?лення абсалютна падкрэсл?вае ? пацвярджае анталаг?чную годнасць чалавека, створанага на вобраз ? падабенства Бога ? адкупленага ? Езусе Хрысце” (1). Гэта “неад’емная годнасць”, якая “адпавядае чалавечай прыродзе, незалежная ад ус?х культурных змен” (6) ? з’я?ляецца “атрыманым дарам”, а таму ?м валодае, напрыклад, “ненароджанае дз?ця, асоба, пазба?леная пачуцця?, пажылы чалавек у агон??” (9).

“Касцёл абвяшчае ро?ную годнасць ус?х людзей, незалежна ад ?х жыццёвага стану ? асабл?васцей” (17) ? роб?ць гэта на аснове б?бл?йнага Аб'я?лення. Жанчыны ? мужчыны створаныя па вобразу Божаму; Уцела?леннем Хрыстус “пацвердз?? годнасць цела ? душы” (19), а уваскрэсну?шы з мёртвых, адкры? нам, што найвышэйшай “прычынай чалавечай годнасц? з’я?ляецца пакл?канне чалавека да ?дзелу ? жыцц? Бога” (20).

Годнасць кожнага чалавека

У дакуменце падкрэсл?ваецца непаразуменне, якое вын?кае з паз?цы? прых?льн?ка? выразу “годнасць асобы”, а не “годнасць чалавека”, пакольк? яны разумеюць пад асобай выключна "?стоту, здольную карыстацца розумам".

Так?м чынам, як яны сцвярджаюць, ненароджанае дз?ця не будзе мець асаб?стай годнасц?, як ? залежны пажылы чалавек або чалавек з пс?х?чным? адх?ленням?. У адрозненне ад гэтага Касцёл падкрэсл?вае, што годнасць кожнай чалавечай асобы, менав?та таму, што яна мае характар ?стотны, застаецца “незалежнай ад усяк?х абстав?н” (24).

Сцвярджаецца, што “канцэпцыяй чалавечай годнасц? таксама зло?жываюць, каб апра?даць адвольнае памнажэнне новых право?, мног?я з як?х часта супярэчаць першапачаткова вызначаным ? фундаментальнаму праву на жыццё, як быццам магчымасць выказваць ? рэал?зо?ваць любыя ?ндыв?дуальныя пераваг? або суб'екты?ныя жаданн? пав?нна быць гарантавана” (25).

Перал?к с?туацый зняваг? годнасц?

Затым Дэкларацыя прадста?ляе перал?к “некаторых сур'ёзных парушэння? чалавечай годнасц?”, а менав?та “?сё, што шкодз?ць самому жыццю, напрыклад, усе в?ды забойства?, генацыду, аборта?, э?таназ?? ? добраахвотнага самагубства”; але ? “?сё, што парушае цэласнасць чалавечай асобы, напрыклад, калецтва, катаванн? цела ? душы, спробы пс?халаг?чнага прымусу” ? “?сё, што абражае чалавечую годнасць, напрыклад, бесчалавечныя ?мовы жыцця, адвольныя арышты, дэпартацыя, рабства, прастытуцыя, гандаль жанчынам? ? моладдзю; ? бесчалавечныя ?мовы працы, пры як?х да работн?ка? ставяцца як да ?нструмента атрымання прыбытку, а не як да свабодных, адказных асоб".

У дакуменце таксама згадваецца смяротнае пакаранне, якое “парушае неад’емную годнасць кожнай чалавечай асобы, незалежна ад ус?х абстав?н” (34).

Беднасць, вайна ? гандаль людзьм?

У тэксце гаворка ?дзе ? пра “драму беднасц?”, “адну з найвял?кшых несправядл?васцей у сучасным свеце” (36). Затым згадваецца вайна – “трагедыя, якая адма?ляе чалавечую годнасць” ? за?сёды з'я?ляецца “правалам для чалавецтва” (38), да такой ступен?, што “сёння вельм? цяжка падтрымл?ваць рацыянальныя крытэры?, як?я был? распрацаваны ? папярэдн?я стагоддз? для размовы пра магчымасць “справядл?вай вайны” (39).

Далей гаворыцца аб “цяжкасцях м?гранта?”, чыё “жыццё знаходз?цца ? небяспецы, таму што яны больш не маюць сродка? для стварэння сям'?, працы ? харчавання” (40). Размова заходз?ць ? пра “гандаль людзьм?”, як? набывае “траг?чныя маштабы” ? вызначаецца як “аг?дная практыка, ганьба для нашых грамадства?, “як?я л?чаць сябе цыв?л?заваным?”, ? ?трымл?ваецца закл?к да "эксплуататара? ? кл?ента?" правесц? сур'ёзны анал?з свайго сумлення (41).

Таксама гучыць закл?к да барацьбы з так?м? з’явам?, як “гандаль чалавечым? органам?, сексуальная эксплуатацыя непа?налетн?х, рабская праца, уключаючы прастытуцыю, гандаль наркотыкам? ? зброяй, тэрарызм ? м?жнародная арган?заваная злачыннасць” (42).

Гаворка заходз?ць пра “сексуальны гвалт”, як? пак?дае “глыбок?я шнары ? сэрцы таго, хто пакутуе”. Гэта “пакута, якая можа до?жыцца ?сё жыццё ? якую не можа выправ?ць н?якае пакаянне” (43).

Далей гаворыцца пра дыскрым?нацыю ? нас?лле ? аднос?нах да жанчын, згадваючы “прымусовы аборт, як? закранае як мац?, так ? дз?ця, часта дзеля задавальнення эга?зму мужчын”, а таксама пра “практыку пал?гам??” (45). Асуджаецца забойства жанчын (46).

Аборт ? сурагатнае мацярынства

Ясна асуджаецца аборт: “Сярод ус?х злачынства? супраць жыцця, як?я чалавек можа здзейсн?ць, перапыненне цяжарнасц? мае асабл?васц?, як?я робяць яго выключна цяжк?м ? годным асуджэння” (47).

Таксама рашуча адх?ляецца сурагатнае мацярынства, “у вын?ку якога дз?ця, што з’я?ляецца надзвычай кашто?ным, станов?цца тольк? аб’ектам”. У аснове гэтай з’явы часта ляжыць выкарыстанне цяжкага матэрыяльнага станов?шча мац?. Дз?ця – гэта за?сёды дар, н?кол? не прадмет дамовы (48).

Далей згадваюцца э?таназ?я ? дапаможнае самагубства, як?я некаторыя законы памылкова вызначаюць як “смерць з годнасцю”. А?тары нагадваюць, што "пакуты не прыводзяць да страты хворым чалавекам годнасц?, бо яна належыць яму неад'емным ? неадчужальным чынам" (51).

Тут важная пал?яты?ная дапамога ? пазбяганне “любой упартай тэрап?? або непрапарцыянальнага ?мяшання”, бо “права – гэта жыццё, а не смерць, якую трэба прымаць, а не навязваць” (52). Да сур'ёзных парушэння? чалавечай годнасц? аднос?цца таксама “адмова” ад ?нвал?да? (53).

Гендарная тэорыя

Сцвярджаючы, што неабходна пазбягаць "любых прыкмет несправядл?вай дыскрым?нацы?, ? асабл?ва любых форм агрэс?? ? гвалту "? дачыненн? да гамасексуальных асоб, асуджаючы "як супярэчны чалавечай годнасц?" той факт, што ? некаторых месцах "не мала людзей падвяргаюцца турэмнаму зняволенню, катаванням ? нават пазба?ляюцца выгод жыцця тольк? з прычыны сваёй сексуальнай арыентацы?"(55), дакумент крытыкуе “надзвычай небяспечную” гендарную тэорыю, “пакольк? яна л?кв?дуе адрозненн? на падставе таго, што ?се ро?ныя" (56).

Касцёл нагадвае, што “чалавечае жыццё ва ?с?х яго элементах, ф?з?чных ? духо?ных, з’я?ляецца Божым дарам, як? трэба прыняць з удзячнасцю ? пастав?ць на службу дабру”, а “хацець распарадз?цца сабой, як рэкамендуе гендарная тэорыя, незалежна ад гэтай фундаментальнай пра?ды пра чалавечае жыццё як дар, азначае не што ?ншае, як паддацца вечнай спакусе чалавека стаць богам” (57). Гендарная тэорыя “?мкнецца адма?ляць найбольшую магчымую розн?цу, якая ?снуе пам?ж жывым? ?стотам? – палавыя адрозненн?” (58). "Таму ?се тыя спробы, як?я затушо?ваюць указанне на невыкараняльнае палавое адрозненне пам?ж мужчынам ? жанчынай, пав?нны быць адк?нуты" (59).

Крытычна ацэньваецца таксама змена полу, якая “? прынцыпе з'я?ляецца рызыкай ? пагражае ?н?кальнай годнасц?, якую чалавек атрыма? з моманту зачацця”, нават кал? гэта "не выключае магчымасц? таго, што чалавек, як? пакутуе ад анамал?й палавых органа?, бачных ужо пры нараджэнн? або тых, як?я разв?л?ся пазней, можа выбраць медыцынскую дапамогу для л?кв?дацы? так?х анамал?й" (60).

Л?чбавае нас?лле

Дапа?няе сп?с “л?чбавае нас?лле”. Адзначаецца, што сёння праз сацыяльныя сетк? распа?сюджваюцца “новыя формы нас?лля, так?я як к?бер-бул?нг, ? што “?нтэрнэт таксама з'я?ляецца каналам для распа?сюджвання парнаграф?? ? эксплуатацы? людзей у сексуальных мэтах або ? азартных гульнях” (61).

У заключэнне Дэкларацыя закл?кае да таго, каб "павага да годнасц? чалавечай асобы, незалежна ад абстав?н, была ? цэнтры абавязацельства? па забеспячэнн? агульнага дабра ? любой прававой с?стэмы" (64).