SA国际传媒

Дакумент бы? падп?саны 3 кастрычн?ка 2020 г. у ?тальянск?м Ас?з?. Гэта трэцяя энцыкл?ка папы Франц?шка пасля “Lumen fidei” (2013) ? “Laudato si’” (2015).

Сам Пантыф?к называе яе “сацыяльнай”. Назвай для дакумента паслужыл? словы з “Напам?на?” св. Франц?шка Ас?зскага, з як?м? ён звярта?ся “да ?с?х брато? ? сясцёр”, каб прапанаваць ?м “мадэль жыцця са смакам Евангелля”.

Скажэнн? сучаснай эпох?

Першы з васьм? раздзела? энцыкл?к? – “Цен? замкнёнага свету” – сканцэнтраваны на шматл?к?х скажэннях сучаснай эпох?: на ман?пул?раванн? ? дэфармацы? так?х паняцця?, як дэмакратыя, свабода, справядл?васць; на эга?зме ? абыякавасц? да супольнага дабра; на перавазе рыначнай лог?к?, што грунтуецца на пошуку выгады ? на культуры адк?дання; на беспрацо??, рас?зме, беднасц?; на няро?насц? право? ? ?х невыкананн?, што выл?ваецца ? нявольн?цтва, гандаль людзьм?, арэча?ленне жанчын, ?х гвалтаванне ? змушэнне да аборту; на гандл? чалавечым? органам? (10-24). Папа падкрэсл?вае, што гаворка ?дзе пра глабальныя праблемы, як?я патрабуюць глабальных дзеяння?. Ён асуджае таксама “культуру муро?”, якая, сеючы страх ? самотнасць, спрыяе распа?сюджванню маф?? (27-28).

Сал?дарна адказныя за буда?н?цтва грамадства

У якасц? адказу на мноства перал?чаных “ценя?” энцыкл?ка прапануе прыклад Добрага Самаран?на. Яму прысвечаны друг? раздзел дакумента – “Чужынец на дарозе”, у як?м Франц?шак сцвярджае, што ? хворым грамадстве, якое адварочваецца ад болю ? застаецца “недасведчаным” у справе клопату пра слабых ? ?разл?вых (64-65), усе мы пакл?каны прая?ляць бл?зкасць да ?ншага (81), пераадольваючы прадузятасць ? асаб?стыя ?нтарэсы. Усе мы з’я?ляемся сал?дарна адказным? за буда?н?цтва грамадства, здольнага залучаць, ?нтэграваць ? суцяшаць тых, хто пакутуе (77). Любо? будуе масты, ? мы “створаны для любов?” (88), нагадвае Папа, закл?каючы найперш хрысц?ян бачыць Хрыста ? абл?ччы кожнага адк?нутага (85).

Духо?ны рост вызначаецца любо?ю, таксама да чужынца?

Здольнасць люб?ць у яе “?н?версальным вымярэнн?” (83) разглядаецца ? ? трэц?м раздзеле энцыкл?к? – “Задумваць ? ствараць адкрыты свет”. Пантыф?к закл?кае “выходз?ць па-за межы сам?х сябе”, каб знаходз?ць у ?ншых “умацаванне быцця” (88), адкрываючыся на бл?жняга згодна з дынам?змам любов?, якая штурхае да “?н?версальнага адз?нства” (95). Франц?шак падкрэсл?вае, што духо?ны рост чалавечага жыцця вызначаецца любо?ю, якая заахвочвае шукаць дабра для другога чалавека (92-93). Ён нагадвае пра неабходнасць ахо?ваць ? паважаць сям’ю з яе “першаснай ? неад’емнай выхава?чай м?с?яй” (114), бо менав?та ?нутры яе зараджаюцца пачуцц? сал?дарнасц? ? братэрства.

Н?кому нельга адма?ляць у праве на годнае жыццё, ?, пакольк? правы не маюць меж, н?хто не можа быць адк?нуты, незалежна ад таго, дзе нарадз??ся (121). З гэтага пункту гледжання Пантыф?к закл?кае падумаць пра “этыку м?жнародных аднос?н” (126), таму што кожная кра?на належыць ? чужынцам; патрабуючым ? выхадцам з ?ншых месца? нельга адма?ляць у дабротах тэрыторы?. Так?м чынам, Папа нагадвае пра першаснасць прынцыпу ?н?версальнага прызначэння даброта? адносна натуральнага права на прыватную ?ласнасць (120). Асобная ?вага надаецца пытанню знешняй запазычанасц? дзяржа?: не аспрэчваючы абавязку яе выплаты, Святы Айцец выказвае пажаданне, каб гэтае патрабаванне не став?ла пад небяспеку рост найбольш бедных кра?н ? ?х забяспечанасць сродкам? да ?снавання (126).

Прымаць, абараняць, ?нтэграваць м?гранта?

Тэме м?грацы? часткова прысвечаны друг? раздзел энцыкл?к? ? цалкам – чацвёрты: “Сэрца, адкрытае на ?весь свет”. Пантыф?к закл?кае прымаць, абараняць, ?нтэграваць ? спрыяць разв?ццю м?гранта? з ?х “змучаным? жыццям?” (37), што праходзяць ва ?цёках ад война?, пераследу, стых?йных бедства?, несумленных гандляро?. Справядл?вай ра?навагай для кра?н, як?я прымаюць м?гранта?, будзе абарона право? грамадзян ? забеспячэнне прыняцця ? падтрымк? м?гранта? (38-40). Папа перал?чвае асобныя “жыццёва важныя меры рэагавання” на ?цёк? ад “глыбок?х гуман?тарных крыз?са?”: павял?чыць колькасць ? спрасц?ць працэдуру атрымання в?з; адкрыць гуман?тарныя кал?доры; гарантаваць бежанцам прытулак, бяспечнасць ? першасныя паслуг?; даць магчымасць працы ? адукацы?; спрыяць уз’яднанню сем’я?; абараняць непа?налетн?х; забяспечыць рэл?г?йную свабоду. Падкрэсл?ваецца асабл?вая важнасць глабальнага к?ра?н?цтва м?грацыяй, якое б рэал?зо?вала маштабныя до?гатэрм?новыя праекты ? ?мя сал?дарнага разв?цця ?с?х народа? (129-132).

Заданне пал?тык? – абараняць фундаментальныя правы чалавека

“Найлепшая пал?тыка” – менав?та так гучыць назва пятага раздзела – увасабляе, на думку Франц?шка, адну з найбольш кашто?ных форм чалавекалюбства, таму што служыць усеагульнаму дабру (180) ? ?сведамляе важнасць народа як адкрытай супольнасц?, гатовай да дыскус?й ? дыялогу (160). Ёй супрацьпаста?ляецца “папул?зм”, як? ?гнаруе законнасць паняцця “народ” ? даб?ваецца кансэнсусу, каб падпарадкаваць яго ?ласным ?нтарэсам (159). Найлепшая пал?тыка, за?важае Папа, ахо?вае працу – “неад’емнае вымярэнне сацыяльнага жыцця”, ?мкнучыся забяспечыць кожнага чалавека магчымасцю для разв?цця сва?х здольнасцей (162). Эфекты?ная стратэг?я барацьбы з беднасцю не абмяжо?ваецца ?трыманнем патрабуючых, але намагаецца спрыяць ?х разв?ццю ? духу сал?дарнасц? ? субс?дыярнасц? (187). Заданне пал?тык? – знайсц? рашэнне адносна ?сяго, што парушае фундаментальныя правы чалавека: сацыяльнай ?заляцы?; гандлю чалавечым? органам?, зброяй ? наркотыкам?; сексуальных зло?жывання?; нявольн?цкай працы; тэрарызму ? арган?заванага злачынства. Франц?шак закл?кае канчаткова вын?шчыць гандаль людзьм? – “ганьбу чалавецтва”, ? голад, як? таксама з’я?ляецца злачынствам, бо харчаванне – “неад’емнае права” чалавека (188-189).

Патрэбна пал?тыка, сканцэнтраваная на годнасц? чалавека ? не падпарадкаваная ф?нансам, бо “рынак сам па сабе н?чога не вырашае”: гэта даказал? “кровапрал?цц?”, справакаваныя ф?нансавым? спекуляцыям? (168), адзначае Святы Айцец. У гэтым святле асабл?вую важнасць набываюць народныя рух?: сапра?дныя “паток? маральнай энерг??”, яны пав?нны быць часткай грамадства. Тады можна будзе перайсц? ад пал?тык? ? ?нтарэсах бедных да пал?тык? сам?х бедных ? разам з бедным? (169). Яшчэ адно пажаданне, выказанае ? энцыкл?цы, датычыць рэформы ААН: ва ?мовах панавання эканам?чнага вымярэння заданнем Арган?зацы? бачыцца канкрэтызацыя паняцця “сям’я нацый” ? праца на карысць усеагульнага дабра, выкараненне беднасц? ? абарона право? чалавека. Нястомна звяртаючыся да “перамо?, сябро?скай падтрымк? ? арб?тражу”, ААН пав?нна пашыраць моц права (173-175).

Жыць культурай сустрэчы з ус?м?

З шостага раздзела – “Дыялог ? сацыяльнае сябро?ства” – вын?кае канцэпцыя жыцця як культуры сустрэчы з ус?м?, у тым л?ку з перыферыям? свету ? з карэнным? народам?, таму што “ад ус?х можна нечаму навучыцца ? н?хто не бескарысны” (215). Франц?шак закл?кае да адраджэння “цуду ветл?васц?”, якую называе “зоркай у цемры”, “вызваленнем з жорсткасц?, страху ? рассеянай спешнасц?”, што пераважаюць у сучасным свеце (222-224).

Смяротнае пакаранне пав?нны быць адменена ва ?с?м свеце

Сёмы раздзел – “Маршруты новай сустрэчы” – утрымл?вае разважанн? Папы адносна кашто?насц? м?ру – “рамяства”, у як?м кожны пав?нен браць удзел (227-232). З ?м цесна звязана прабачэнне: Папа нагадвае, што трэба люб?ць ус?х без выключэння. Пры гэтым люб?ць прыгнятальн?ка – значыць дапамагчы яму перамян?цца ? не дапускаць далейшага ?ц?ску бл?жн?х (241-242). Прабачэнне не значыць беспакаранасць; гэта справядл?васць ? памяць, таму што прабачыць не значыць забыць, але адмов?цца ад разбуральнай моцы зла ? помсты. У сувяз? з гэтым Святы Айцец закл?кае памятаць памылк? Халакосту, атамных бамбардз?ровак Х?рас?мы ? Нагасак?, расавага пераследу ? масавых забойства?, бо гэта дазваляе падтрымл?ваць жывым агонь калекты?най свядомасц?. Нельга забываць ? пра атрыманае дабро (246-252).

М?ру Франц?шак супрацьпаста?ляе вайну – “пастаянную пагрозу”, увасабленне “адма?лення ?с?х право?”, “заняпаду пал?тык? ? чалавецтва”, “ганебнай кап?туляцы? перад с?лам? зла”. Папа падкрэсл?вае, што сёння ядзерная, х?м?чная ? б?ялаг?чная зброя паражае мноства няв?нных людзей, таму больш немагчыма нават думаць пра “справядл?вую вайну”: ад вайны трэба рашуча адмов?цца. Абсалютная л?кв?дацыя ядзернай збро? з’я?ляецца “маральным ? гуман?тарным ?мператывам”. Сродк?, як?я выдатко?ваюцца на ?збраенне, лепш нак?раваць на заснаванне Сусветнага фонду барацьбы з беднасцю (255-262). Пантыф?к адназначна выказваецца наконт смяротнага пакарання: яно непрымальна ? пав?нны быць адменена ва ?с?м свеце (263-269). Адначасова ён нагадвае пра неабходнасць паважаць “святасць жыцця” (283), ул?чваючы, што сёння асобныя катэгоры? чалавецтва – ненароджаныя, бедныя, непа?наспра?ныя, састарэлыя – “здаецца, успрымаюцца прыдатным? для прынясення ? ахвяру” (18).

Шлях м?ру пам?ж рэл?г?ям? магчымы

У апошн?м, восьмым раздзеле – “Рэл?г?? на службе братэрству ? свеце” – Папа закранае праблему тэрарызму, сцвярджаючы, што яна абумо?лена не рэл?г?яй, а памылковым? ?нтэрпрэтацыям? рэл?г?йных тэкста?, а таксама пал?тыкай голаду, беднасц?, несправядл?васц?, прыгнёту (282-283). Франц?шак выказвае перакананне, што шлях м?ру пам?ж рэл?г?ям? магчымы. Для гэтага неабходна забяспечыць рэл?г?йную свабоду – фундаментальнае права ?с?х веруючых людзей (279). Энцыкл?ка ?трымл?вае разважанн? адносна рол? Касцёла: яна не адсо?вае сваю м?с?ю ? сферу прыватнага ?, хоць не займаецца пал?тыкай, аднак не адма?ляе пал?тычнага вымярэння жыцця, надае ?вагу ?сеагульнаму дабру, клопату пра ?себаковае разв?ццё чалавека згодна з прынцыпам? Евангелля (276-278).

Нарэшце, Франц?шак цытуе “Дэкларацыю аб братэрстве пам?ж людзьм?, м?ры ? свеце ? агульным су?снаванн?”, падп?саную 4 лютага 2019 г. у Абу-Даб?, закл?каючы, каб у ?мя чалавечага братэрства м?жрэл?г?йны дыялог бы? прыняты за шлях, супрацо?н?цтва – за стыль паводз?н, узаемнае пазнанне – за метад ? крытэрый дзейнасц? (285).