Нямецк? г?сторык: трэба адк?нуць “чорную легенду” пра П?я Х??
Ян Гл?нск?
“Сёння мы ведаем, што П?й XII не тольк? згада? пра жудасны лёс я?рэя? у трох публ?чных прамовах, але ? спрабава? уратаваць ?х стольк?, кольк? было магчыма”, - падкрэсл?? М?хаэль Хезэман, як? ?жо 14 гадо? даследуе ?нфармацыю з ватыканск?х арх?ва?.
Канферэнцыя стала плёнам трох ?нтэнс??ных гадо? працы г?сторыка?, як?я прагледзел? тысячы раней невядомых дакумента?, сярод як?х л?сты 3200 я?рэя?, што захо?вал?ся ? таямн?цы ? касцёльных установах.
Доктар Хезэман падкрэсл?вае, што трэба адк?нуць “чорную легенду”, якая ?снуе вакол П?я Х??. Сучасныя даследаванн? паказваюць, што ён зус?м не бы? ма?кл?вым ? абыякавым да трагеды? Халакосту. “Ужо ? 1939 годзе [Папа] спрабава? атрымаць 200 тысяч в?за? для нямецк?х я?рэя?, але было выдадзена менш за 10 тысяч”, - адзначы? нямецк? даследчык. Больш чым у 40 дыпламатычных ?нтэрвенцыях у кра?нах, падпарадкаваных Г?тлеру або саюзных яму, П?й Х?? дамогся таго, што дэпартацы? я?рэя? был? адкладзеныя ц? нават адмененыя. “Гэта ?ратавала жыццё 947 тысячам чалавек, як я згадваю ? маёй кн?зе”, - дада? г?сторык.
Новыя дакументы ?ключал? л?ст ад снежня 1942 г., адрасаваны папскаму сакратару айцу Лейберу, з ап?саннем Халакосту. Як падкрэсл?? доктар Хезэман, невядома, ц? перада? сакратар гэтую ?нфармацыю Папу, але нават кал? б ? перада?, Святому Айцу не хапала доказа?, каб умяшацца на падставе гэтай ?нфармацы?. Тым не менш, у сваёй прамове на Божае Нараджэнне 1942 года ён асудз?? нацысцк?я злачынствы, хоць ? ? агульных рысах. Ён усведамля?, што словы пав?нны быць узважаным?, каб не выкл?каць нацысцкай помсты супраць насельн?цтва пад нямецкай акупацыяй, у тым л?ку ? магчымага паскарэння Халакосту.
За кул?сам? П?й XII раб?? усё, што мог, каб супрацьстаяць нацызму. Па словах Хезэмана, з кастрычн?ка 1939 года Папа нават кантактава? з нямецк?м? генералам?, як?я планавал? заб?ць Г?тлера, пераняць уладу ? скончыць вайну. Гэтая група здзейсн?ла ня?далы замах на фюрэра ? л?пен? 1944 года ? Во?чым логаве, пакла?шы пачатак аперацы? “Вальк?рыя”. “П?й не тольк? падтрымл?ва? гэтую групо?ку, але ? выконва? ролю пасярэдн?ка пам?ж ?м? ? саюзн?кам?, – сцвердз?? нямецк? г?сторык. – Ён л?таральна рызыкава? лёсам сваёй кра?ны ? сва?м жыццём дзеля большага дабра, каб пазбав?цца ад Г?тлера ? нацызму. Так што ён сапра?ды бы? вельм? адважным чалавекам”.
